Công bố và chúc mừng

Ngày 4 tháng 1 năm 2015, Giáo hoàng Phanxicô loan báo tin vinh thăng cho 20 vị Hồng y mới từ nhiều quốc gia, trong số tân hồng y có Tổng giám mục Tổng giáo phận Hà Nội Phêrô Nguyễn Văn Nhơn.[57][gc 4] Một ngày sau đó, Toà Giám mục Hà Nội ra thông báo về việc này, trong thư này có đoạn:[59] Ðây là một vinh dự và niềm vui lớn lao không những cho Ðức Tổng Giám mục Phêrô, mà còn cho Tổng Giáo phận Hà Nội, cho Hội Thánh tại Việt Nam và cho đất nước chúng ta. Chúng ta vui mừng tạ ơn Chúa và cám ơn Ðức Thánh Cha vì sự quan tâm và ưu ái của Ngài với Giáo hội và đất nước Việt Nam chúng ta."

Trả lời phỏng vấn America Magazine về tin vinh thăng tước vị Hồng y, Nguyễn Văn Nhơn cho biết ông ngỡ ngàng khi nhận được tin tức này. Theo ông, ông đã đến tuổi hồi hưu và đang chờ đợi quyết định chấp thuận từ Tòa Thánh. Tân Hồng y cho biết ông đón nhận biến cố này vì là con người của Giáo hội Công giáo và trong tinh thần Giáo hội Công giáo.[60] Một ngày sau khi tin tức thăng Hồng y cho Tổng giám mục Nguyễn Văn Nhơn được công bố, Tổng giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Phaolô Bùi Văn Đọc, với tư cách Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam đã gửi thư chúc mừng, đại diện Hội đồng giám mục chúc mừng đến tân hồng y.[61]

Trong một cuộc phỏng vấn với đài Chân Lý Á Châu được đăng tải vào ngày 5 tháng 1 năm 2015, Hồng y tân cử Nguyễn Văn Nhơn nhận định về vấn đề quan hệ Việt Nam và Vatican:[62]

Ngày 3 tháng 2 năm 2015, đoàn đại diện Ban Tôn giáo chính phủ Việt Nam do ông Dương Ngọc Tấn, phó trưởng ban đến thăm và chúc Tết tại Tòa tổng giám mục Hà Nội nhân dịp Tết cổ truyền. Tiếp đoàn có Hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn và nhiều linh mục của Tổng giáo phận. Nhân dịp này, phái đoàn từ chính quyền cũng gửi lời chúc mừng việc Giáo hoàng đã bổ nhiệm Tổng giám mục Nguyễn Văn Nhơn làm hồng y.[63][gc 5]

Nghi lễ trao tước vị và các lễ tạ ơn

Ngày 12 và 13 tháng 2 năm 2015, Giáo hoàng Phanxicô tổ chức gặp gỡ với các tân Hồng y để nhằm chia sẻ với họ nhưng hướng đi và đề nghị cải tổ giáo triều Roma.[57] Lễ nhận mũ và nhẫn Hồng y diễn ra ngày 14 tháng 2 năm 2015, Nguyễn Văn Nhơn chính thức trở thành vị Hồng y người Việt Nam thứ 6.[64] Sau nghi lễ vinh thăng chính thước, thông qua các hình ảnh biểu tượng: nhận mũ, nhẫn hồng y và nhận tên nhà thờ hiệu tòa, tân Hồng y nhận lời mời của Hội Thừa Sai Paris (MEP) và có chuyến đi đến Paris, kéo dài từ ngày 19 đến ngày 24 tháng 2 và chủ tế thánh lễ tạ ơn tại nhà nguyện Épiphanie của MEP vào ngày 22 tháng 2.[65]

Chiều ngày 25 tháng 2, tại Tòa Tổng giám mục Hà Nội, phái đoàn dẫn đầu do Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Trưởng ban Tôn giáo Chính phủ Việt Nam Phạm Dũng đã tới chúc mừng Tân Hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, đã được Giáo hoàng Phanxicô phong tước vị Hồng y vào ngày 14 tháng 02 tại Vatican.[gc 6] Đón tiếp có Tổng Giám mục Leopoldo Girelli, Đặc phái viên không thường trú của Tòa thánh Vatican tại Việt Nam cùng một số giám mục Giáo tỉnh Hà Nội[gc 7] và một số linh mục trong Tổng giáo phận.[gc 8][66] Cùng ngày, thay mặt Thành ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Thế Thảo, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã đi thăm, chúc mừng năm mới Tòa Tổng Giám mục Hà Nội, phái đoàn cũng được Hồng y Nhơn đón tiếp.[67]

Sau khi trở về Việt Nam, tân hồng y cử hành nhiều lễ tạ ơn tại nhiều nơi Nhà thờ chính toà Hà Nội (26 tháng 2), Tu viện Thánh Phaolô Thành Chartres tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đại chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn (28 tháng 2) và Đan viện Cát Minh và Nhà thờ Chính toà Sài Gòn (1 tháng 3).[65]

Mục vụ trong cương vị Hồng y

Ngày 13 tháng 4 năm 2015, Hồng y Nguyễn Văn Nhơn được Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm làm thành viên của Bộ Truyền giáo và Hội đồng Toà thánh Công lý – Hòa Bình. Cùng được bổ nhiệm trong dịp này, có 14 tân Hồng y khác Bộ truyền giáo có khoảng 30 hồng y và 8 giám mục thành viên, nhóm đại hội 3 năm một lần, còn Hội đồng Tòa Thánh Công lý và Hòa bình có khoảng 10 hồng y, 8 giám mục và 10 giáo dân thành viên.[68] Nhân dịp 70 năm ngày truyền thống Công an Nhân dân, một phái đoàn đại diện Tòa Tổng giám mục Hà Nội do Hồng y Nguyễn Văn Nhơn dẫn đầu đã đến thăm và chúc mừng Công an Hà Nội. Nhân dịp này, Hồng y Nhơn cũng cảm ơn công an Hà Nội đã hỗ trợ đảm bảo an ninh cho các sinh hoạt tôn giáo.[69]

Từ ngày 30 tháng 11 đến ngày 3 tháng 12 năm 2015, Hồng y Nhơn cùng với Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc có chuyến công du Vatican nhằm tham gia phiên họp Đại hội Bộ truyền giáo lần thứ 19 với tư cách thành viên. Ngày 4 tháng 12, các thành viên Bộ tiếp kiến giáo hoàng.[70] Chính vì đang công tác, Hồng y Nguyễn Văn Nhơn không tham dự lễ tấn phong Tân giám mục Giáo phận Kon Tum Aloisiô Nguyễn Hùng Vị.[71] Ngày 6 tháng 12 năm 2015, lễ nhận nhà thờ tước hiệu của Hồng y Nguyễn Văn Nhơn diễn ra tại Nhà thờ San Tommaso Apostolo (Thánh Tôma Tông đồ). Đây là một giáo xứ cách trung tâm Roma khoảng 30 km, thành lập khoảng năm 1975 và nhà thờ khánh thành năm 2013. Trong phạm vi tôn giáo của giáo xứ có 20.000 dân cư thuộc hơn 6.000 gia đình. Lễ nhận nhà thờ hiệu tòa của Hồng y Nhơn được cử hành gần giờ trưa. Tiếp đón hồng y Việt Nam có linh mục chánh xứ Stefano Bianchini, hai linh mục phó, giáo dân và các học sinh. Đồng tế có Tổng giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Phaolô Bùi Văn Đọc, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam và khoảng 50 linh mục tu sĩ Việt Nam.[72] Ngày 11 tháng 12 năm 2015, Hồng y Nhơn tham dự lễ Tấn phong Tân giám mục chính tòa Giáo phận Vĩnh Long Phêrô Huỳnh Văn Hai do Tổng giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Phaolô Bùi Văn Đọc chủ tế.[73][74][gc 9]

Tháng 1 năm 2016, Hồng y Reinhard Marx, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Đức đến thăm Giáo hội Công giáo Rôma tại Việt Nam và ông này đã chủ sự Thánh lễ đại triều tại Nhà thờ chính tòa Hà Nội, đồng tế với ông có đương kim Hồng y – Tổng giám mục Hà Nội Nguyễn Văn Nhơn và vị phụ tá của giáo phận này Lôrensô Chu Văn Minh, cùng các Giám mục Gioan Maria Vũ Tất – Giám mục chính tòa Giáo phận Hưng Hoá, Giuse Đặng Đức Ngân – Giám mục chính tòa Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng, Tôma Vũ Đình Hiệu – Giám mục chính tòa Giáo phận Bùi Chu và Giám mục Giuse Nguyễn Năng – Giám mục chính tòa Giáo phận Phát Diệm.[78]

Tháng 1 năm 2018, phái đoàn Tòa Thánh sang thăm Việt Nam và làm việc với chính quyền. Trong nội dung thảo luận có đề cập đến việc chọn Tổng giám mục kế vị Hồng y Nguyễn Văn Nhơn khi hồng y này bước sang tuổi 80 vào đầu tháng 4 năm 2018. Phái đoàn cũng thảo luận về việc chọn giám mục mới cho hai giáo phận khác đang trống tòa là Giáo phận Phan Thiết và Giáo phận Thanh Hóa và Đặc phái viên kế vị Tổng giám mục Leopoldo Girelli.[79]

Ngày 1 tháng 4 năm 2018, Hồng y Nguyễn Văn Nhơn tròn 80 tuổi, do đó mất đi quyền bầu chọn giáo hoàng thông qua tham dự Mật nghị Hồng y.[80]

Trong kỳ Hội nghị thường niên lần II của Hội đồng Giám mục Việt Nam được tổ chức tại Giáo phận Mỹ Tho, ngày 27 tháng 9 năm 2018, Hồng y Nguyễn Văn Nhơn và Giám mục Giáo phận Phát Diệm Giuse Nguyễn Năng cùng Tổng giám mục Đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam Marek Zalewski đến viếng cố Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Trần Đại Quang tại Nhà tang lễ Quốc gia ở Hà Nội.[81]

Ngày 17 tháng 11 năm 2018, Tòa Thánh chấp thuận đơn xin từ nhiệm của Hồng y Nguyễn Văn Nhơn vì lý do tuổi tác, đồng thời chọn Giám mục Giáo phận Hải Phòng Giuse Vũ Văn Thiên làm Tổng giám mục Hà Nội.[5] Ngày 3 tháng 12 năm 2018, Hồng y Nhơn cử hành lễ kỷ niệm 27 năm tấn phong Giám mục, đồng thời cũng là lễ chia tay Tổng giáo phận.[82]

Hưu dưỡng

Trong lễ chấm dứt sứ vụ tại Tổng giáo phận Hà Nội, Hồng y Nguyễn Văn Nhơn cho biết ông sẽ hưu dưỡng theo 5 tiêu chuẩn: Khổ chế, cầu nguyện, khiêm nhường, đọc sách, và tham gia một chút vào việc phụng vụ.[82]

Trong buổi lễ nhận Tổng giáo phận Hà Nội của Tổng giám mục Kế vị Giuse Vũ Văn Thiên, Tổng giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam đã có lời nhận xét về thời kỳ quản nhiệm của Hồng y Nhơn:[83]Trọng kính Đức Hồng y, Đức Hồng y về nhận Giáo phận Hà Nội ngày 13 tháng 5 năm 2010 trong một bối cảnh được cho rất hỗn loạn và phức tạp, nhiều người lúc đó đã dự đoán rằng nhiệm kỳ Tổng giám mục của Đức Hồng y sẽ là một nhiệm kỳ có nhiều gió chướng và mây đen. Nhưng thời gian qua đi đã chứng minh rằng những nhạy cảm dằn vặt ban đầu đã trôi vào dĩ vãng dần dà nhường chỗ cho một Tổng giáo phận Hà Nội tuy có phần tĩnh lặng nhưng mãi đến nay vẫn rất yên hàn... Sứ mệnh của Đức Hồng y giờ đây đã hoàn tất, nhiều người nghĩ rằng sau hồi chuông mãn nhiệm hôm nay, Đức hồng y sẽ thở phào nhẹ nhõm và như Đức Cha Phó Chủ tịch Giuse Nguyễn Năng đã nói, Ngài hạ cánh an toàn và lên đường trở về Đà Lạt, nơi Đức hồng y đã từng sống 72 năm cuộc đời với muôn vàn kỷ niệm thân thương... Đức Hồng y không về nghỉ hưu tại Đà Lạt, Đức hồng y đã công khai tuyên bố Ngài sẽ ở lại Hà Nội...Vậy là cuối cùng mọi người đã khám phá được tấm lòng sâu đậm của Đức Hồng y dành cho con cái Hà Nội...